Celiakia a alergia na gluten

     Wbrew temu, co często można usłyszeć, celiakii nie da się wyleczyć. Przypadki, w których chorujące dziecko „wyrasta” z celiakii i w dorosłym życiu jest zdrowe, są pozorne i świadczą wyłącznie o tym, że choroba przeszła w fazę bezobjawową. Nie oznacza to jednak wyzdrowienia, a wręcz zwiększa ryzyko powikłań związanych z nieleczoną (bo uznaną za wyleczoną) chorobą i nieprzestrzeganiem diety. Zaniedbana, nieleczona celiakia prowadzić może do powstania chłoniaka jelita, osteoporozy, depresji czy nowotworów.

[smartads]
     Leczenie celiakii polega wyłącznie na rygorystycznym, dożywotnim przestrzeganiu diety wykluczającej wszelkie produkty zawierające alergenne białko, a więc przede wszystkim przetwory z pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa, makarony, pieczywo razowe, pszenne, żytnie, płatki owsiane, pęcak, kaszę jęczmienną, manną, herbatniki, ciastka i inne słodycze zawierające gluten. Dzięki stałej eliminacji glutenu z diety, chory bardzo szybko wraca do formy, a objawy samoistnie ustępują, nie wymagając żadnego specjalistycznego leczenia.

Alergia na gluten

     W odróżnieniu od celiakii, alergia na gluten jest wyłącznie reakcją immunologiczną organizmu na niepożądany składnik. Nie występuje zanik kosmków jelitowych i upośledzenie wchłaniania. Gluten jest białkiem, które alergizuje bardzo często. Alergia na gluten jest drugą pod względem częstości występowania, przegrywa jedynie z alergią na białka mleka krowiego.
     Diagnozowanie alergii na gluten przysparza nieco problemów. Badania biochemiczne nie są miarodajne, a testy skórne mogą fałszować obraz. Dlatego postawienie diagnozy o alergii na gluten polega najczęściej na wykluczeniu celiakii.

Ekspozycja na gluten

     Zalecenia pediatrów i specjalistów od żywienia niemowląt i małych dzieci nakazują stosunkowo wczesne (jednak nie przed ukończeniem przez dziecko 4 miesięcy) wprowadzenie minimalnej, ściśle określonej dawki glutenu. Ma to na celu profilaktykę alergii i wczesne wykrywanie celiakii. Zaleca się, by wprowadzić gluten po 4 miesiącu u dzieci karmionych piersią i po 5 u karmionych mlekiem modyfikowanym. Trzeba wiedzieć, że wprowadzenie glutenu we wskazanych okresach nie oznacza rozszerzenia diety dziecka o pełny posiłek glutenowy, a jedynie ekspozycję na gluten poprzez podanie niewielkiej ilości (1/2 łyżeczki kaszki manny lub kleiku z glutenem ugotowanych na wodzie i podanych z warzywnym obiadkiem lub mlekiem matki – raz dziennie). Ekspozycja na gluten powinna trwać 2 miesiące i dopiero po tym czasie można wprowadzić pełny posiłek. Wyniki badań świadczą o zdecydowanie większej ochronie przed alergią i celiakią dzieci, u których gluten zacznie się podawać jeszcze w okresie karmienia naturalnego (oczywiście pod warunkiem, że dziecko takie nie jest obciążone genetycznie).

Katarzyna Perkowska