Dojrzewanie płciowe kobiet

     Dojrzewanie kobiet to bardzo skomplikowany, wielopłaszczyznowy proces rozwojowy. Proces wielu przemian, wahań, dostosowania. Proces zmian w tkankach i układach odpowiedzialnych za wyprodukowanie komórek płciowych, zapłodnienie oraz donoszenie ciąży. Ogólnie o dojrzewaniu mówi się, gdy chodzi o czas konwersji ciała dziecka w ciało dorosłego. Pokwitanie jest określeniem dla fazy, w której organizmy stają się zdolne do reprodukcji. Dojrzewanie natomiast odnosi się do zagadnień o wiele szerszych. Obejmuje bowiem zarówno zagadnienia pokwitania, jak i zmiany psychiczne, psychoemocjonalne, poznawcze oraz psychoseksualne. Nie można mówić całościowo o procesie dojrzewania, gdyż jest on swoisty w zależności od płci. Dziewczynki dojrzewają szybciej, a przy tym dłużej. Przyjęto, że fizjologiczny czas, w którym dojrzewanie płciowe dziewcząt jest normą, przypada między 8 a 16 rokiem życia, u chłopców ma miejsce między 9 a 17.
     Dziecko przychodzi na świat z nierozwijającymi się – aż do okresu dojrzewania – gonadami (pierwszorzędowe cechy płciowe), w tym czasie kształtuje się i rozwija jedynie jego psychiczna świadomość płciowa. Proces dojrzewania nie jest stałym cyklem jednorodnych przemian. Składa się na niego wiele faz, z których każda posiada znaczące, charakterystyczne cechy rozpoznawcze.

Czas właściwy dla początku
i końca okresu dojrzewania
jest kwestią niezwykle
indywidualną, uwarunkowaną
wieloma czynnikami, jak np.
genetyka, pochodzenie,
osobnicze predyspozycje.

     Biologicznie – pokwitanie charakteryzuje się wystąpieniem wtórnych cech płciowych jak owłosienie łonowe i pachowe czy rozwój sutków. Jest to wynik działania hormonów gonadalnych, wydzielanych w tym czasie w zwiększonych ilościach. Na skutek rozwoju kory mózgowej i ośrodków podkorowych, których działanie bezpośrednio podlega hormonom płciowym, zaobserwować można somatyczne oznaki dojrzewania (związane z układem nerwowym). Reakcje seksualne kobiet są nierozerwalnie połączone z wydzielaniem hormonów płciowych (androgenów i estrogenów). Badania dowodzą, że działają one wzajemnie się wzmacniając. Jajniki w okresie pokwitania wydzielają estrogeny, które m.in. odgrywają istotną rolę w procesach seksualnych i somatyczno – płciowych. Ich zadaniem jest również spowodowanie dojrzewania macicy, pochwy, jajowodów, sromu i łechtaczki (drugorzędowe cechy płciowe), gruczołów sutkowych, zmiany sylwetki, spowodowanej modyfikacją rozmieszczenia tkanki tłuszczowej tak, by skupiała się głównie w okolicach bioder i piersi. Wywołują one również zwiększenie wydzielania gruczołów szyjki macicy. Androgeny w kwestii dojrzewania dziewcząt mają mniejsze znaczenie. Powodują wystąpienie owłosienia łonowego i pachowego oraz wpływają na zachowania seksualne, choć wpływ ten jest nieporównywalnie mniejszy niż u mężczyzn.
     Zupełnie słusznie czas dojrzewania określany jest mianem szaleństwa hormonów. Jest to bowiem okres, w którym tak naprawdę całym organizmem rządzą właśnie hormony (nie tylko płciowe, również hormon wzrostu czy insulina wydzielane są w większych ilościach).
     Dojrzewanie dziewcząt zostało podzielone na 3 fazy i 5 stadiów. Dla każdej z nich wyróżnia się charakterystyczne cechy rozwojowe.

[smartads]

• Faza wczesna (obejmująca od I do III stadium rozwojowego), określa wiek, w którym występuje zwiększone wydzielanie androgenów kory nadnerczy oraz początek pojawiania się owłosienia łonowego i pachowego.
  W rozwoju seksualnym to czas akceptacji i identyfikacji własnej płci, fantazji erotycznych, zabaw seksualnych. Wczesne kształtowanie moralności, przejawianie orientacji seksualnej, ewentualne zainteresowania homoseksualne, ocena wyglądu – to cechy charakterystyczne dla właściwego tej fazie rozwoju psychosomatycznego. Społecznie natomiast wyróżnia ją emocjonalna izolacja od rodziców, kształtowanie poczucia własnej godności, zachowania poszukiwawcze (alkohol, papierosy, agresja).
• Faza środkowa (obejmująca III i IV stadium rozwojowe), to czas, w którym rozpoczyna się wytwarzanie gamet (komórek jajowych u kobiet i plemników u mężczyzn), występuje pierwsza miesiączka.
  Obserwuje się pierwsze zachowania seksualne, przyjaźnie homo- i heterofilne. Dla rozwoju psychoemocjonalnego właściwy w tym czasie jest rozwój myślenia abstrakcyjnego, postrzeganie własnej osoby, jako odpornej na środowisko zewnętrzne, rozwój umiejętności słownego wyrażania myśli, utożsamianie prawa z moralnością, początek rozwoju żarliwej ideologii (np. religijnej). Socjalnie to czas dalszej emocjonalnej separacji od rodziców, silnego poczucia własnej godności, ryzykownych zachowań zdrowotnych, zainteresowania seksem, pierwszych planów zawodowych.
• Faza późna (obejmująca IV i V stadium rozwojowe), to faza, którą rozpoczyna pierwszy cykl owulacyjny.
  W rozwoju seksualnym obserwuje się związki uczuciowe, ewentualnie pierwsze inicjacje seksualne. Psychoemocjonalnie wyróżnia się pełne myślenie abstrakcyjne, odróżnianie prawa od moralności, kontrolę nad popędem, rozwój własnej tożsamości, weryfikację własnych poglądów (np. religijnych). Socjalnie: rozwój społecznej autonomii, intymne stosunki, rozwój zdolności zawodowych, niezależność finansową.