Zrosty przyczyną niepłodności

     Zrosty – to jedno z głównych powikłań, które grozi każdej osobie, która przeszła zabieg chirurgiczny. Mogą się również utworzyć po stanie zapalnym lub chorobowym, np. w przypadku endometriozy.
     Zrosty powstają w ciągu 7 dni po zabiegu chirurgicznym. Teoretycznie są częścią fizjologicznego procesu gojenia, związanego z unaczynieniem i regeneracją uszkodzonych tkanek. Jednak obok prawidłowych połączeń międzytkankowych, mogą wystąpić niezamierzone połączenia pomiędzy tkankami i narządami.
     Zrosty pooperacyjne mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:

Aby wykryć zrosty w obrębie
narządów rodnych, najczęściej
wykonuje się badanie HSG
– czyli histerosalpingografię.
Badanie to polega na uzyskaniu
obrazu jamy macicy
i jajowodów przy użyciu
promieni rentgenowskich.

• niepłodność spowodowana zrostami, zlokalizowanymi w miednicy małej i wewnątrz narządu rodnego
• niedrożność jelit
• dysfunkcja przewodu pokarmowego, związana ze zwężeniem jelita (powoduje to wzdęcia i dolegliwości bólowe)
• zmiany anatomiczne w zakresie miednicy małej, które są przyczyną przewlekłych lub okresowych dolegliwości bólowych oraz zaburzeń przy współżyciu płciowym

     Jeśli chodzi o niepłodność, zrosty są jedną z głównych przyczyn nabytej niepłodności u kobiet, ale mogą również powodować poronienia. Powstają np. po cesarskim cięciu, łyżeczkowaniu jamy macicy, usuwaniu mięśniaków czy jakichkolwiek operacjach przeprowadzanych w obrębie narządu rodnego, nawet metodą laparoskopową. Najczęściej spotykane są w macicy i jajowodach. Tworzą pewnego rodzaju blokadę – komórka jajowa nie może przedostać się do macicy przez zatkany zrostem jajowód, więc ciąża jest niemożliwa. Zrosty w macicy nie są przeszkodą do zapłodnienia, natomiast uniemożliwiają zagnieżdżenie zapłodnionej komórki jajowej albo – jeśli do zagnieżdżenia dojdzie – zarodek nie ma odpowiedniej ilości miejsca do rozwoju i dochodzi do poronienia.
     Aby wykryć zrosty w obrębie narządów rodnych, najczęściej wykonuje się badanie HSG – czyli histerosalpingografię. Badanie to polega na uzyskaniu obrazu jamy macicy i jajowodów przy użyciu promieni rentgenowskich. HSG umożliwia w sposób inwazyjny ocenę kształtu jamy macicy (stwierdzenie zmian rozwojowych, przegrody, niedorozwoju macicy, guzów macicy), ocenę zmian chorobowych jej błony śluzowej, czyli endometrium (istnienie przerostu, polipów, zrostów śródmacicznych), a także ocenę przebiegu, drożności, kształtu jajowodów oraz zmian w okolicy przydatków macicznych (rozpoznanie zrostów okołoprzydatkowych). Histerosalpingografia wykonywana jest w pracowni rentgenowskiej. Polega na wprowadzeniu do jamy macicy środka kontrastującego, a następnie wykonaniu zdjęć rentgenowskich, na których widać rozlewający się kontrast. Jeśli nie ma zrostów, kontrast jajowodami wydostanie się do jamy brzusznej, w przeciwnym przypadku pozostanie w macicy.


     Jeśli zrosty są niewielkie, mogą zostać usunięte już podczas HSG-kontrast podany pod ciśnieniem „przepcha” je. Natomiast większe zrosty, trzeba usunąć podczas histeroskopii. Zabieg ten polega na wprowadzeniu przez szyjkę macicy do jamy macicy hiesteroskopu (prowadnicy), przez który wprowadza się przyrząd optyczny, który podłączony jest do monitora, dzięki czemu specjalista wykonujący zabieg jest w stanie bardzo dokładnie obejrzeć każdy fragment jamy macicy. Przez histeroskop można również wprowadzić instrumenty chirurgiczne, przy pomocy których usuwa się zrosty. Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym, w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego. Trwa od kilkunastu minut do około pół godziny. Ze szpitala do domu można wyjść już tego samego dnia.
Obecnie zrostom można zapobiegać poprzez stosowanie podczas zabiegów chirurgicznych różnego rodzaju barier takich jak:

[smartads]

• nierozpuszczalne materiały
Sieć otworów w materiale jest bardzo mała, co uniemożliwia przerastanie materiału komórkami i dlatego stanowi mechaniczną barierę uniemożliwiającą powstanie zrostów międzytkankowych. Niedogodnością tej metody jest to, że w większości operacji ginekologicznych, zwłaszcza w leczeniu niepłodności, konieczny jest powtórny zabieg, mający na celu usunięcie niewchłanialnej membrany. Dlatego materiał ten rzadko stosowany jest w ginekologii.
• wchłanialne materiały płynowe, żelowe i membrany
Zasada działania przeciwzrostowego tych substancji polega na pozostawieniu w jamie otrzewnowej pod koniec zabiegu operacyjnego płynów lub żeli ułatwiających wzajemne przemieszczanie się narządów w jamie brzusznej. W profilaktyce zrostów aplikowana jest również polimeryzowana celuloza, glikol polietylenowy, sól żelazowa kwasu hialuronowego w postaci błony żelowej oraz czysty kwas hialuronowy w formie gęstego, lepkiego żelu, którym pokrywa się miejsca operacyjne. Warstwa żelu zapobiega tworzeniu zrostów w okresie gojenia i odtwarzania nabłonka. Pozostaje w miejscu aplikacji przez 7 dni, po czym ulega samoistnemu wchłonięciu.

     Jeśli kobieta ma problemy z zajściem w ciążę, a do tej pory lekarz nie zdiagnozował żadnych nieprawidłowości, po stronie partnera też wszystko jest ok, to warto zastanowić się, czy przyczyną braku ciąży nie są zrosty i rozważyć wykonanie HSG.

Ania000