O tym, że „lepiej zapobiegać niż leczyć”, wie chyba każdy, często jednak wiedza to jedno, a praktyka drugie. O wspomnianym zapobieganiu zapomina się w codziennym biegu lub zwyczajnie bagatelizuje, bo przecież „mnie to nie dotknie”. Profilaktyka, tak nagłaśniana w przeróżnych akcjach, w mediach, gabinetach lekarskich, jest doskonale znana właściwie każdemu, niestety najczęściej tylko ze słyszenia. Tak niewielu wie, że profilaktyka, to szansa przede wszystkim NA ŻYCIE.Jednym z takich właśnie ratujących życie badań profilaktycznych jest cytologia.
Cytologia nie jest
bolesna ani nieprzyjemna,
najczęściej jest zupełnie
niewyczuwalna, choć niektóre
pacjentki, szczególnie wrażliwe,
mogą poczuć delikatne pocieranie.
Cytologię wykonuje lekarz ginekolog, to badanie krótkie, bezbolesne, aczkolwiek niezwykle istotne. Cytodiagnostyka, przy pomocy obrazowania mikroskopowego komórek nabłonka pochwy i szyjki macicy, ma na celu głównie rozpoznanie choroby nowotworowej.
Badanie wykonywane regularnie, daje możliwość wczesnego wykrycia przede wszystkim raka szyjki macicy, ale także stanów przednowotworowych, infekcji bakteryjnych, grzybiczych, wirusowych czy zakażeń pierwotniakami. Istotne znaczenie ma fakt, że w wyniku szczegółowo przeprowadzonej diagnostyki, patomorfolog jest w stanie wychwycić nawet najmniejsze zmiany czy nieprawidłowości, kierując się nie tylko obrazem komórek pobranych z szyjki macicy, ale także tzw. tłem rozmazów, a więc komórkami nienabłonkowymi, martwiczymi, zapalnymi czy resztkami cytoplazmy. Dzięki temu można w porę zdiagnozować problem oraz szybko go leczyć.
Obok raka szyjki macicy, cytologia daje także możliwość zdiagnozowania zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Jest to wirus występujący powszechnie wśród ludzi. Spośród około stu typów, większość jest względnie nieszkodliwa, około 30 z nich wywołuje infekcje narządów moczowo – płciowych. Znaczna część zakażeń wirusem HPV ulega samoistnemu wyleczeniu w ciągu ok. 2 lat, te natomiast, które są najbardziej niebezpieczne – stwarzają ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy lub innych narządów układu moczowo – płciowego. Notuje się, choć stosunkowo rzadko, sytuacje, w których przeniesienie wirusa z matki na noworodka (podczas porodu) wywołuje Zespół RRP, czyli nawracającą brodawczakowatość układu oddechowego.
Warto wiedzieć, że istnieją sposoby zminimalizowania ryzyka zarażenia wirusem HPV, wywołującym raka. Używanie prezerwatyw, stosunki ze stałym partnerem oraz szczepienia ochronne, które wg najnowszych badań dają 99,7% pewności dla wytworzenia się przeciwciał przeciw HPV16 – jednej z najbardziej niebezpiecznych odmian wirusa.
Na badanie cytologiczne powinna zgłosić się każda kobieta, która rozpoczęła życie seksualne lub ukończyła 25 rok życia. Należy powtarzać je co najmniej co 2 – 3 lata, choć w wielu gabinetach ginekologicznych lekarze wykonują je standardowo co rok.
Zanim pacjentka zgłosi się do lekarza na badanie, powinna pamiętać o tym, by odpowiednio się do niego przygotować. Należy dostosować termin badania do indywidualnego cyklu miesiączkowego. Najlepiej wykonać je w pierwszej jego połowie, kilka dni po zakończeniu miesiączki. W ciągu 24 godzin poprzedzających wykonanie badania, zakazane jest używanie jakichkolwiek leków dopochwowych (również jeśli stosuje się antykoncepcję dopochwową), wykonywanie irygacji oraz współżycie seksualne.
[smartads]
Samo badanie jest krótkie, zazwyczaj trwa nie więcej niż kilka minut. Polega na pobraniu przez lekarza za pomocą specjalnej trójzębnej szczoteczki, próbek złuszczającego się nabłonka szyjki macicy i pochwy wraz ze śluzem. Cytologia nie jest bolesna ani nieprzyjemna, najczęściej jest zupełnie niewyczuwalna, choć niektóre pacjentki, szczególnie wrażliwe, mogą poczuć delikatne pocieranie. Pobrane próbki przenosi się na oddzielne szkiełka, które następnie umieszcza się w utrwalaczu. W tym miejscu rola pacjentki chwilowo się kończy. Próbki trafiają do patomorfologa, który obserwuje i ocenia pobrany materiał na bardzo wielu płaszczyznach. Ocena obejmuje histologię (rozwój, funkcje i budowę tkanek) błony śluzowej pochwy i szyjki macicy, morfologię komórek (kształt i formy) oraz klasyfikację zmian szyjki macicy.