Cukrzyca jest określeniem zaburzeń metabolicznych, w czasie których dochodzi do znaczącego zwiększenia ilości cukru we krwi na skutek patologicznego działania wydzielanej przez trzustkę insuliny lub wydzielania jej niewłaściwych ilości. Przyczyn i rodzajów cukrzycy jest wbrew pozorom bardzo wiele, najbardziej znane, bo i najczęściej występujące to cukrzyca typu 1 i typu 2 oraz cukrzyca ciążowa. Dwie pierwsze są efektem zmian patologicznych w wielu genach, co powoduje zbyt małe wydzielanie insuliny, cukrzyca ciążowa natomiast jest specyficzną reakcją na zawirowania hormonalne właściwe okresowi ciąży.
Nieleczona cukrzyca, niezależnie od typu czy przyczyny, niesie za sobą zawsze poważne konsekwencje, dlatego tak ważna jest wczesna diagnostyka i odpowiednie, zależne od indywidualnego przypadku postępowanie.
Cukrzyca ciężarnych to patologia ciąży obarczona podwójnym ryzykiem. Niezdiagnozowana lub źle zaopatrzona stanowi zagrożenie zarówno dla matki, jak i płodu. Istotną kwestią w przypadku tego rodzaju choroby jest fakt, że o ile ciężarna zostanie objęta właściwą opieką endokrynlogiczno-ginekologiczną, choroba najczęściej mija w okresie okołopołogowym, kiedy hormony łożyskowe przestają działać, a zaburzone przez nie funkcjonowanie trzustki i wątroby wraca do normy.
O cukrzycy ciężarnych mówi się wtedy, kiedy zbyt duże stężenie glikemii we krwi odnotowuje się u kobiet, które przed ciążą nie miały problemów z cukrami. W związku z nawet śmiertelnym ryzykiem dla płodu, Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje przeprowadzenie testów, mających na celu wczesne wykrycie cukrzycy lub predyspozycji w kierunku zachorowania, już w pierwszym trymestrze ciąży. W zależności od wyników wykonanego badania, wdraża się odpowiednie postępowanie. Test polega na oznaczeniu glikemii na czczo. Wynik poniżej 100 mg/dl oznacza, że w organizmie ciężarnej insulina wydzielana jest właściwie i działa, jak należy. Ponieważ jednak największe stężenie hormonów łożyskowych odnotowuje się w okolicach 24-28 tygodnia ciąży, zaleca się powtórzenie testu na tym etapie. Wynik przekraczający 125 mg/dl jest jednoznaczny z cukrzycą i wymaga natychmiastowej konsultacji z diabetologiem, który wspólnie z ginekologiem prowadzącym ciążę zadba o bezpieczeństwo matki oraz dziecka. Tzw. wyniki pośrednie, to znaczy między 100 a 125 mg/dl są diagnostycznie niejednoznaczne, w tym przypadku zaleca się wykonanie testów dodatkowych.
[smartads]
Uznaje się, że cukrzyca ciężarnych to efekt działania estrogenów, laktogenu łożyskowego, progesteronu i prolaktyny, których zwiększone ilości wydzielane są w czasie ciąży. To one sprawiają, że wątroba niektórych kobiet zaczyna produkować nadmierne ilości glukozy, trzustka zaś wydziela zbyt mało insuliny w stosunku do ilości glukozy. Kobiety, u których w ciąży wystąpiła ta postać cukrzycy, powinny po porodzie pozostać pod opieką diabetologa, bowiem u 30-50% z nich w przeciągu 15 lat następuje nawrót choroby w postaci cukrzycy typu 2.
Badania dowodzą, że w grupie ryzyka, jeśli chodzi o cukrzycę ciężarnych, znajdują się m.in. kobiety powyżej 35 roku życia, wieloródki oraz te, które w poprzednich ciążach urodziły dzieci o wadze powyżej 4 kg, kobiety z nadwagą, których BMI przekracza 27kg/m2, otyłe i skrajnie otyłe, kobiety, które we wcześniejszych ciążach chorowały na cukrzycę lub w rodzinach których odnotowano zachorowania. Innymi czynnikami zwiększającymi ryzyko zachorowania jest wewnątrzmaciczny zgon płodu w poprzedniej ciąży, hirsutyzm, nadciśnienie oraz urodzenie dziecka z wadą, np. genetyczną.