Okres niemowlęcy to pierwsze 12 miesięcy życia dziecka.Jest to pierwsza faza okresu wczesnego dzieciństwa. Ze względu na intensywne przemiany związane z przejściem z życia wewnątrzmacicznego do życia samodzielnego z okresu niemowlęcego została wyodrębniona faza noworodkowa, która trwa od urodzenia do 28 dnia życia.
Noworodek donoszony to dziecko urodzone po upływie ciąży trwającej 270 dni. Waży średnio 3400g i mierzy 51 – 52cm.
Ciało noworodka nie zachowuje proporcji ciała człowieka dorosłego. Noworodek ma dużą głowę z małą twarzą (obejmuje 30% masy ciała), krótką szyję, długi tułów i krótkie nogi.
W ciągu kilku pierwszych dni noworodek traci na wadze. Nie należy się tym niepokoić. Jest to spowodowane oddaniem moczu i pierwszego stolca, wysychaniem pępowiny i usunięciem mazi płodowej. Po ok. 10 dniach masa ciała powraca do wartości przy urodzeniu.
Noworodek śpi od 16 do 20 godzin na dobę. Oszczędza przy tym energię potrzebną do wysiłku związanego z oddychaniem i innymi procesami adaptacyjnymi.
Należy pamiętać,
że każde dziecko
rozwija się w innym tempie,
które to zależy
od wielu czynników.
Odruchy niemowlęce.
Odruchy niemowlęce są charakterystyczne dla odpowiednich okresów rozwojowych. Nieobecność niektórych z nich, lub ich przetrwanie (nie zaniknięcie) może oznaczać patologię, dlatego powinny być one kontrolowane przez lekarza pediatrę.
[smartads]
Tuż po urodzeniu bardzo wyraźnie zaznacza się odruch ssania. Maluch energicznie ssie kciuk, smoczek lub pierś. Z odruchem ssania silnie połączony jest odruch szukania. Gdy dotkniemy policzka dziecka lub kącik jego ust, natychmiast odwróci głowę w tę stronę. Odruch chwytny polega na zaciśnięciu dłoni po podrażnieniu jej wewnętrznej powierzchni. U noworodków występuje również odruch Moro. Wywoływany jest przez gwałtowną zmianę pozycji głowy dziecka, hałas, ostry dźwięk itp. Noworodek reaguje energicznym wyprostowaniem rąk i nóg, wygięciem pleców w łuk i odchyleniem głowy do tyłu, po czym zaciska pięści, a odrzuconymi wcześniej na boki rękami wykonuje powolny ruch objęcia klatki piersiowej. Odruch ten zanika ok. 6 m. ż.
Okres niemowlęcy.
Jest to okres bardzo dynamicznego rozwoju dziecka. Tempo wzrostu niemowlęcia jest bardzo szybkie. Przyrost długości ciała w ciągu roku wynosi ok. 24 cm, a masy ciała ok. 7kg. Przyrost masy związany jest przede wszystkim z rozwojem tkanki tłuszczowej, układającej się w „pulchne” poduszki. Rosną tułów i kończyny.
1-2 miesiąc
Niemowlę potrafi unieść główkę wzdłuż osi tułowia, ale jego mięśnie szyi nie są jeszcze dostatecznie mocne, dlatego przy noszeniu, podnoszeniu, odkładaniu należy podtrzymywać główkę malucha. W tym też okresie dziecko zaczyna nieświadomie obdarowywać rodziców pierwszymi uśmiechami. Jego ruchy są jeszcze nieskoordynowane, a maluch często układa się z podkurczonymi rączkami i nóżkami, jak to robił, będąc w brzuchu mamy.
By wspomóc rozwój swojego dziecka, kładź je często na brzuszku.
Należy stopniowo przyzwyczajać malca do coraz lżejszego ubrania, gdyż jego organizm uczy się chronić przed chłodem, co pomaga mu wzmacniać odporność.
2-3 miesiąc
Maluch odkrywa przyjemność rozmowy poprzez głużenie (gruchanie). Wydaje przypadkowe dźwięki np. gli, gu, ehe.
Najczęściej pod koniec 2 miesiąca należy zmienić pieluszki na większe.
3-4 miesiąc
Położone na brzuszku potrafi coraz wyżej i dłużej unosić główkę. Pod koniec 3 miesiąca, w tej pozycji jego buzia będzie tworzyć z podłożem kąt 90 stopni.
4-5 miesiąc
Na tym etapie rozwoju, niemowlę zbliża ręce do przedmiotu znajdującego się w polu widzenia. W ruch zaangażowane są stawy barkowe. Występuje słaby chwyt dłoniowy prosty. Jednak nie potrafi jeszcze samodzielnie chwytać przedmiotu.
Ma dość bezczynnego leżenia w łóżeczku, więc domaga się ruchu i zmian. Leżąc na brzuchu, potrafi na chwilę unieść klatkę piersiową, podpierając się na przedramionach.
Zmniejsza się zapotrzebowanie na sen.
Do diety wprowadzane są pierwsze pokarmy stałe.